Met 'Maria, mijn kind' stuitten we op
een bescheiden maar daarom niet minder indrukwekkend schitterende
parel uit het aanzienlijke arsenaal oervlaamse regioromans. Naar
goede gewoonte is ook dit er geen die je onbezonnen vrolijk
achterlaat. Vanuit het gezichtspunt van de oudste dochter verhaalt
Emiel Van Hemeldonck (1897-1981) de van tragiek doorweven,
aangrijpende lotsgeschiedenis van de familie Dielen die in de streek
van Vosselaar met man en macht spartelt om het hoofd boven water te
houden.
Een dramatische, koortsdromerige
openingsepisode schetst een hartverscheurende situatie waarin de
16-jarige Maria haar moeder op het sterfbed plechtig belooft voor het
gezin te zorgen. Hiermee gaat ze tevens het als laatste wens
geformuleerde engagement aan haar vader ten allen prijze te behoeden
voor een terugkeer naar het ware boerenbestaan. Zo wordt ook meteen
de thematiek onverbloemd op tafel gegooid. In een veranderende wereld
bieden de kleiputten en steenbakkerijen voor het eerst een volwaardig
alternatief voor de doorgaans kleinschalig bedreven landbouw op de
arbeidsintensieve en weinig vruchtbare heidegrond. Hoewel in de
gegeven omstandigheden een al dan niet mislukte oogst haast
letterlijk kan beslissen over leven en dood, blijkt het voor de
meeste heidebewoners een onmogelijke opgave te weerstaan aan de
lokroep van de grond. Gedreven door hun onder een stug uiterlijk
verborgen, in hun diepste aard gewortelde emoties nemen ze koppig een
gefantaseerd romantisch ideaalbeeld van zulks bestaan voor absolute
waarheid. Dit staat echter in schril contrast tot de grauwe realiteit
die de meesten te beurt valt. Zich terdege bewust van de kracht van
het bloed dat door haar mans aderen stroomt, beseft de moeder maar al
te goed de immense last waar ze haar dochter mee opzadelt als ze deze
vraagt de stem van de rede aan het gezin op te dringen. Het tekent
tegelijkertijd de machteloze wanhoop waaraan ze ten prooi viel.
Gedragen door een meeslepend
stilistisch impressionisme getuigt deze Kempense heimatvertelling van
Van Hemeldoncks verregaande, psychologische inlevingsvermogen en een
waarachtig aanvoelen van de menselijke volksaard. Naar analogie met
zijn stuurse, zwijgzame personages hanteert de auteur een suggestieve
verteltrant die zelfs erg cruciale passages in grote mate aan de
verbeelding overlaat. Dit resulteert in een constant onderhuids
broeiende emotionaliteit die bij tijd en wijlen ontaard in de meest
drastische erupties van ongecontroleerde energie, meestal met
verstrekkende gevolgen.
Voor een feelgood-dorpsroman ben je bij
Emiel Van Hemeldonck aan het verkeerde adres. In 'Maria, mijn kind'
word je geconfronteerd met een op de rand van het deprimerende
balancerende clash tussen idealistische romantiek en grimmig realisme
die je niet licht onberoerd zal laten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten